Rdza w butli. Skąd się bierze?
Rdza w butli. Skąd się bierze?
Korozja w butli do nurkowania
Rdza w butli a fachowo rzecz ujmując to korozja w butli do nurkowania, jest zjawiskiem, które może być jedynie początkiem większych problemów. Wspomniana rdza w butli, powstaje na skutek reakcji wody zawartej w powietrzu oraz stopu metali, z którego jest wykonana butla do nurkowania.
Tlen, będący składnikiem powietrza jest też doskonałym utleniaczem. Możemy to zaobserwować np. na metalowych elementach, które pokrywają się charakterystyczną rudą powłoką albo podczas procesu spalania. Spalanie jest to nic innego jak gwałtowny proces utleniania substancji, którego efektem ubocznym jest ciepło oraz światło w postaci ognia.
Jeżeli nasza butla nurkowa była napełniana w profesjonalnych centrach nurkowych, które dbają o systematyczną wymianę filtrów, to obecność wody w powietrzu powinna być naprawdę minimalna. I mam tu na myśli co najwyżej jedną kroplę wody przypadającą na całą butlę. Korzystanie z rekomendowanych stacji napełniania, skutecznie zabezpiecza naszą butlę, przed powstawaniem korozji w butli do nurkowania. Oczywiście powietrze, którym są napełniane butle powinno być osuszone i przefiltrowane do odpowiedniego stopnia. W artykule o czystości i kompatybilności tlenowej, wspomniałem o normach dla powietrza kompatybilnego tlenowo. Możesz się z nim zapoznać w tym miejscu.
W chwili gdy butle nurkowe są napełniane naprawdę czystym powietrzem, pozbawionym wilgoci, to raczej nie powstanie nam rdza w butli. Na wewnętrznych ściankach butli może również powstać tzw. film, powstający w efekcie utleniania stali, który dodatkowo będzie chronił naszą butlę od środka. Poniższa tabelka przedstawia wartości powietrza, które powinny zostać spełnione dla powietrza przeznaczonego do oddychania. Jeżeli porównanym te wartości z normami dla powietrza kompatybilnego tlenowo, to sam zobaczysz, że normy te różnią się na pierwszy rzut oka jedynie w sposób nieznaczny.
| Zanieczyszczenie | Dopuszczalna wartość |
|---|---|
| Węglowodory gazowe | < 25 ppm |
| Węglowodory skondensowane | < 0,5 mg/m3 |
| Tlenek węgla (CO) | < 15 ppm |
| Dwutlenek węgla CO2 | < 500 ppm |
| Wilgoć | < 50 mg/m3 (40-200 bar) < 35 mg/m3 (pow. 200 bar) |
| Cząstki stałe | < 2 mikrometry |
| Zapach | brak |
Rdza w butli do nurkowania
No dobrze, wiemy już jakie powinno normy spełniać powietrze przeznaczone do oddychania/nurkowania. Tak jak wspominałem już wcześniej, maksymalna ilość wody (wilgoci) w butli nie powinna przekraczać około 1 kropli. Oczywiście jedna kropla nie spowoduje całkowitego zardzewienia butli. Jednak wyobraźmy sobie, że z każdym napełnieniem butli, do jej środka dostaje się jedna kropla. Po pewnym czasie będzie, w jej wnętrzu nagromadzi się całkiem spora ilość.
Większość z nas przechowuje butle w pozycji stojącej, prawda? No pewnie, że tak bo to jest najwygodniejszy sposób. Poza tym tak składowane butle zajmują najmniej miejsca. W takim przypadku, wilgoć która może znajdować się w powietrzu, początkowo zgromadzi się na ściankach butli, a następnie spłynie na dno. Jeżeli na dnie butli zgromadzi się wystarczająca duża ilość wody, to przeważnie korozja w butli do nurkowania postępuje bardzo szybko.
To może butle powinniśmy przechowywać w pozycji leżącej? Osobiście uważam, że nie jest to najlepszy pomysł. Raz, że z kwestii logistycznych butle zajmują więcej miejsca, zawory są odsłonięte dając potencjalne ryzyko ich przypadkowego uszkodzenia. Poza tym w chwili gdy posiadamy więcej butli musielibyśmy je składować jedna na drugiej. Dwa. Butle na swym płaszczu mają dużo cieńszą powłokę niż na swoim dnie, dlatego dodatkowe osłabianie struktury płaszcza butli wżerami nie jest najrozsądniejsze. Przecież chcemy aby butla służyła nam jak najdłużej.
Rdza w butli do nurkowania – przykładowe zdjęcia
Profilaktyka
Co zrobić by korozja w butli do nurkowania nie wystąpiła? Albo skutecznie obniżyć prawdopodobieństwo jej powstania? Otóż powinniśmy zastosować się do kilku rad i wskazówek:
- Napełniamy butle w renomowanych miejscach, których jesteśmy pewni.
- Jeżeli mamy własną sprężarkę, dbamy o to aby powietrze było wystarczająco osuszone poprzez terminową wymianę filtrów.
- Przed napełnieniem butli zaraz po nurkowaniu staramy się oczyścić gniazdo zaworu z drobinek wody.
- Zawsze przechowujemy butle pod ciśnieniem dzięki czemu połączenie zawór – gniazdo będzie zawsze szczelne.
- W ujemnych temperaturach otoczenia, nie przechowujemy butli napełnionych na maksa – wystarczy około 40 bar.
- Jeżeli butla ma być nieużywana przez dłuższy czas, zostawiamy w niej małą ilość powietrza, około 40 bar.
Niestety większość nurków zapomina o tzw. inspekcji wizualnej butli do nurkowania, która powinna zostać wykonana nie rzadziej niż raz w roku. Inspekcja wizualna to nie tylko obejrzenie butli z zewnątrz ale również dokładne sprawdzenie jej środka i gniazda zaworu. To właśnie tam bardzo szybko zachodzi do powstawania korozji, na skutek stykania się dwóch różnych stopów metali. Proces korozji w takich miejscach postępuje bardzo szybko. Jeżeli w trakcie wykonywania inspekcji wizualnej butli, stwierdzimy w niej duże ogniska rdzy, to najlepiej jest oddać taką butlę do weryfikacji przez inspektora Urzędu Dozoru Technicznego. Ten z kolei wykorzystując specjalistyczne metody pomiarów, będzie w stanie określić, czy nasza butla nurkowa nadaje się do dalszej eksploatacji.
Sama obecność rdza w butli do nurkowania, bez głębokich wżerów w jej strukturze wymaga porządnego czyszczenia. Teoretycznie można to zrobić samemu w przydomowym warsztacie, jednak gorąco zachęcam i polecam oddanie jej do serwisu. Pamiętajmy, że po takim zabiegu butlę należy bardzo dokładnie wyczyścić z resztek rdzy oraz innych drobin.
Znajdziesz nas również w serwisach społecznościowych:
Facebook: www.facebook.com/NurkowacKazdyMoze
Instagram: www.instagram.com/just_dive
