Czystość tlenowa i kompatybilność tlenowa
Czystość tlenowa i kompatybilność tlenowa
Czystość tlenowa i kompatybilność tlenowa ? Co to właściwie jest?
Czystość tlenowa i kompatybilność tlenowa to dwa nowe pojęcia, które pojawiają się na początku każdego kursu Enriched Air Nitrox. Kurs ten pozwala na nurkowanie z wykorzystaniem mieszanek powietrznych wzbogaconych w tlen do poziomu 40%. No dobrze, ale po co mam używać takich mieszanek?
Głównym powodem, dla którego powinieneś zrobić kurs Enriched Air Nitrox to wydłużenie czasów bezdekompresyjnych. Innymi słowy, dzięki temu kursowi będziesz mógł nurkować dłużej.
Niestety nie będziesz w stanie osiągnąć aż tak dużych głębokości jak w przypadku powietrza. Będziesz musiał zdecydować sam, na czym Ci zależy w danym momencie. Głębokość? A może dłuższe przebywanie pod wodą? Więce o Enriched Air Nitrox oraz metodach jego uzyskiwania możesz przeczytać w tym wpisie. A teraz zajmijmy się naszymi nowymi pojęciami: czystość tlenowa i kompatybilność tlenowa. Czym są? W jaki sposób uzyskuje się czystość tlenową? Kiedy musisz mieć sprzęt czysty tlenowo? A kiedy musi być on kompatybilny tlenowo?
Czystość i kompatybilność tlenowa
Czystość tlenowa sprzętu to określenie, które charakteryzuje się brakiem zanieczyszczeń węglowodorowych, mogących doprowadzić do samozapłonu ich (zanieczyszczeń) lub elementów sprzętu w otoczeniu mocno stężonego tlenu w określonych warunkach występujących podczas pracy urządzenia. Przez brak zanieczyszczeń rozumiemy brak jakichkolwiek drobin organicznych lub materiałów, które łatwo ulegają samozapłonowi albo są w stanie łatwo go zainicjować. Zgodnie z nomenklaturą nurkową czystość tlenową uzyskuję się wówczas, gdy dopuszczalny poziom zanieczyszczeń węglowodorowych wynosi nie więcej niż 200 mg/m2. Uff… mam nadzieję, że to jest w miarę jasne. Jeśli nie to polecam przeczytać sobie to jeszcze raz, albo nawet kilka. Wtedy powinno być nieco jaśniej. Idziemy dalej ale spokojnie, teraz będzie dużo prościej.
Fabrycznie nowe butle nurkowe, które zostały poddane procesowi czystości tlenowej na etapie produkcji, bardzo często posiadają naklejkę informującą o czystości tlenowej sprzętu. A co jeśli mamy do czynienia ze sprzętem używanym lub takim, który chcemy poddać czystości tlenowej po raz pierwszy? Warto pamiętać o tym, że jeżeli zdecydujemy się na zrobienie czystości tlenowej starego sprzętu, często może być to niemożliwe do wykonania. Dlaczego? Z powodu nagromadzonych zanieczyszczeń w miejscach trudno dostępnych. Często jest tak, że sprzęt taki musi być wielokrotnie czyszczony zanim dojdzie do stanu zbliżonego z czystością tlenową. A to niestety kosztuje. Jeżeli już nasz sprzęt stanie się czysty tlenowo, to zostanie on oznaczony w specjalny sposób. Poniżej możesz zobaczyć jak wygląda przykładowa naklejka na butli czystej tlenowo.
Kompatybilność tlenowa jest to zbiór cech materiałów, z których wykonany sprzęt nurkowy, pozwalający na ich pracę w kontakcie z tlenem bez możliwości zainicjowania zapłonu lub ich szybszego zużycia. Innymi słowy możemy powiedzieć, że materiały które zostały użyte do produkcji poszczególnych elementów sprzętu nurkowego pozwalają na kontakt w określonych warunkach lub kontakt z mieszaninami oddechowymi o zwiększonej zawartości tlenu. Oczywiście o sprzęt kompatybilny tlenowo powinien zadbać jego producent. Tak naprawdę to od niego zależy jakie materiały zostaną ostatecznie wykorzystane do produkcji sprzętu. Głównie chodzi nam o to, aby gaz podczas przepływu przez elementy konstrukcyjne, nie zwiększał znacząco swojej temperatury. Samo urządzenie powinno być skonstruowane z takich materiałów i w taki sposób, aby jak najlepiej móc oddawać temperaturę.
Wśród producentów sprzętu przyjęło się, że sprzęt który jest posiada czystość tlenową oznaczony jest kolorem zielonym. Na powyższym obrazku możesz zobaczyć jak wygląda takie oznaczanie. Oczywiście budowa i zasada działania automatu czystego tlenowo jest dokładnie tak sama jak w przypadku zwykłego automatu oddechowego. Różnią się tylko kolorem plastików oraz materiałami z których zostały wykonane.
Kompatybilność tlenowa powietrza
Kompatybilność tlenowa może być również użyta w stosunku do gazów, które są mieszane z tlenem. Powietrze kompatybilne tlenowo to takie, które w kontakcie z tlenem nie zwiększy ryzyka zainicjowania samozapłonu. Powietrze takie, musi zawierać minimalne ilości substancji palnych. Ale zaraz, jak to? Substancje palne w powietrzu? Tak, owszem. Jest to np. olej ze sprężarki w postaci aerozolu lub tlenek węgla. Do tego możemy dołożyć jeszcze palne cząstki stałe pod postacią pyłu węglowego. Daje do myślenia, prawda?
Pewnie chcesz wiedzieć w jaki sposób można temu przeciwdziałać? Prawidłowo zassane powietrze przez sprężarkę powinno być wolne od palnych cząstek stałych oraz tlenku węgla. Innymi słowy, wlot zasysający powietrze do sprężarki musi znajdować się w takim miejscu, aby nie zasysać zanieczyszczonego powietrza. Wobec tego uzyskanie powietrza o kompatybilności tlenowej ogranicza się w dużym stopniu do odpowiedniej filtracji powietrza. Ty, jako końcowy użytkownik nie masz na to zbytnio wpływu w jakim miejscu będzie umieszczona sprężarka. To na centrum nurkowym spoczywa obowiązek zapewnienia czystego powietrza do celów nurkowych.
Polska norma PN-EN-12021 dokładnie określa jakie parametry powinno spełniać powietrze kompatybilne tlenowo. Zgodnie z powyższą normą, zawartość oleju w powietrzu powinna być nie większa niż 0.5 mg/m3 powietrza. Kompatybilność tlenowa powietrza określana jest również jako OCA (Oxygen Compatible Air).
| Zanieczyszczenie | Dopuszczalna wartość |
|---|---|
| Węglowodory gazowe | < 25 ppm |
| Węglowodory skondensowane | < 0,1 mg/m3 |
| Tlenek węgla (CO) | < 2 ppm |
| Dwutlenek węgla CO2 | < 500 ppm |
| Wilgoć | < 25 mg/m3 |
| Cząstki stałe | < 2 mikrometry |
| Zapach | brak |
Używanie powietrza kompatybilnego tlenowo jest szczególnie ważne, jeżeli zamierzamy tworzyć nitroxy metodą ciśnień parcjalnych. Podczas mieszania gazów tą metodą, do butli najpierw jest wtłaczany tlen o odpowiednim ciśnieniu, a dopiero później butla jest dobijana powietrzem do konkretnego ciśnienia. Jeżeli użylibyśmy powietrza, które nie było by kompatybilne tlenowo, w chwili jego kontaktu z tlenem mogło by dojść do wybuchu, na skutek gwałtownego utleniania substancji węglowodorowych.
Dodatkowym plusem używania powietrza kompatybilnego tlenowo jest to, że jeżeli nasz sprzęt posiada czystość tlenową, to nie zostanie on zanieczyszczony. Czystość tlenowa urządzeń z których korzystamy nie jest wieczna. Mało tego, bardzo szybko możemy pozbyć się czystości tlenowej naszych urządzeń jeżeli będą one miały kontakt z zanieczyszczonym powietrzem. Po takim kontakcie musimy ponownie doprowadzić nasz sprzęt do czystości tlenowej.
Jeśli chodzi o serwis, to przyjęło się, że sprzęt który jest przeznaczony z tlenem powinien być serwisowany nie rzadziej niż raz w roku. Jeżeli jest on używany często i intensywnie lub mamy uzasadnione podejrzenie, że mógł on mieć kontakt z powietrzem niekompatybilnym tlenowo, to serwis taki powinien być przeprowadzany odpowiednio częściej.
Znajdziesz nas również w serwisach społecznościowych:
Facebook: www.facebook.com/NurkowacKazdyMoze
Instagram: www.instagram.com/just_dive
